Hướng nghiệp cho thế hệ trẻ luôn là câu chuyện dài hơi, cần được quan tâm và triển khai từ sớm. Việc thiếu chủ động, lại không được định hướng cụ thể, khoa học khiến nhiều học sinh vào đại học chỉ vì áp lực "phải đi học" có thể dẫn đến những hệ lụy như chọn sai trường, chọn sai ngành, tốt nghiệp nhưng không làm việc đúng chuyên ngành đã học... Hướng nghiệp cần sự tôn trọng lẫn nhau giữa bố mẹ và con cái, tạo ra không gian để con có thể phát triển tối đa khả năng và đam mê của mình mà không cảm thấy bị ép buộc. Nó mang một thông điệp rất quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp cho con cái. Nó nhấn mạnh rằng vai trò của cha mẹ, người lớn trong việc hướng nghiệp không phải là buộc con phải đi theo một con đường nhất định mà họ muốn, mà thay vào đó là cùng con tìm hiểu, khám phá và hỗ trợ con trong quá trình lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với sở thích, đam mê và năng lực của con.
1. Hiện trạng trong việc định hướng nghề nghiệp của bố mẹ
Hiện trạng định hướng nghề nghiệp cho con của phụ huynh hiện nay đang có nhiều điểm tích cực nhưng cũng không ít thách thức. Để giúp con phát triển toàn diện và tự tin vào lựa chọn nghề nghiệp của mình, phụ huynh cần thay đổi tư duy, tạo ra một môi trường mở, lắng nghe và tôn trọng sở thích của con. Việc tìm kiếm thông tin đa dạng về nghề nghiệp và khuyến khích con khám phá bản thân sẽ là những bước quan trọng trong quá trình này.
Trong những năm gần đây, chúng ta nhận thấy những ngành nghề “lạ” xuất hiện ngày một nhiều. Thực tế này mang đến cơ hội phát triển tài năng cá nhân nhiều hơn cho người trẻ. Nhưng cũng chính những cơ hội đó sẽ khiến người trẻ gặp phải vấn đề “không biết nên chọn nghề gì?”, vì lứa tuổi này quá chú trọng “đam mê” mà bỏ qua thực tế. Trong hoàn cảnh này, sự giúp đỡ của bố mẹ, những người có sự từng trải, có suy nghĩ khách quan, sẽ là vô cùng cần thiết đối với các .
Có thể thấy, tư duy của phụ huynh đã ngày một “thoải mái” hơn, bố mẹ tôn trọng ý kiến của con cái mình hơn. Nhưng cuối cùng, vấn đề “hướng nghiệp” vẫn rơi vào bế tắc. Sẽ có rất nhiều bố mẹ cho rằng mình không cần hiểu quá nhiều về “hướng nghiệp”, vì kinh nghiệm sống của mình chính là giáo trình tốt nhất. Có bố mẹ lại lầm tưởng “hướng nghiệp” chỉ đơn giản là đưa ra một nghề để con mình nỗ lực học và làm. Và cũng có những bậc phụ huynh đầy “cởi mở”, họ cho phép con mình làm bất cứ thứ gì chúng muốn, để các con tự đi tìm đam mê để theo đuổi. Tất cả những lối suy nghĩ đó đều thể hiện rằng: phụ huynh Việt Nam thực chất chưa từng hướng nghiệp đúng đắn cho con mình. Vậy đâu mới là cách thức hướng nghiệp đúng đắn? Bố mẹ phải tư duy về “hướng nghiệp” như thế nào để có thể giúp đỡ con mình? Hãy cùng Haru - Thương hiệu số 1 Việt Nam về định hướng nghề nghiệp tìm hiểu cụ thể nhé.
2. Sai lầm của phụ huynh khi hướng nghiệp cho con
Để giúp con có được một định hướng nghề nghiệp rõ ràng và phù hợp, phụ huynh cần chú ý tránh những sai lầm dưới đây. Việc lắng nghe, tôn trọng ý kiến của con, cùng đồng hành trong hành trình khám phá nghề nghiệp và cập nhật thông tin về thị trường lao động sẽ giúp trẻ có những quyết định tốt hơn cho tương lai của mình.
2.1. Áp đặt nghề nghiệp theo mong muốn của cha mẹ
Một trong những sai lầm lớn nhất là cha mẹ ép con cái theo nghề nghiệp mà họ cho là tốt, an toàn hoặc có thu nhập cao, mà không quan tâm đến sở thích hay năng lực thực sự của con. Điều này có thể dẫn đến việc con cảm thấy bị gò bó, thiếu động lực, hoặc thậm chí hối tiếc vì đã không được lựa chọn con đường riêng của mình. Không áp đặt và bắt buộc con đi theo lộ trình cha mẹ đã vạch sẵn. Bởi vì, bất kể bậc cha mẹ nào cũng luôn mong muốn dành cho con những điều tốt nhất, tuy nhiên đã có rất nhiều trường hợp mong muốn của cha mẹ lại có tác dụng ngược, tạo thành những áp lực mà con trẻ phải gồng mình gánh chịu.
2.2. Định kiến nghề nghiệp theo giới tính
Định kiến nghề nghiệp theo giới tính là một rào cản lớn đối với sự phát triển cá nhân và xã hội. Một số phụ huynh vẫn giữ quan niệm cũ rằng một số nghề chỉ phù hợp với giới tính nhất định. Ví dụ, họ có thể khuyến khích con trai theo đuổi kỹ thuật, công nghệ, trong khi chỉ định con gái vào các lĩnh vực như y tế, giáo dục. Điều này không chỉ hạn chế sự lựa chọn của trẻ mà còn gây ra bất công trong cơ hội nghề nghiệp. Để vượt qua nó, cần có sự thay đổi từ gia đình, nhà trường, doanh nghiệp đến truyền thông và chính sách công. Bằng cách tạo ra một môi trường bình đẳng, nơi mọi người đều được khuyến khích theo đuổi đam mê và phát triển dựa trên khả năng thực sự của mình, chúng ta có thể xây dựng một xã hội công bằng và thịnh vượng hơn.
2.3. Chạy theo xu hướng thị trường một cách mù quáng
Nhiều cha mẹ hướng con theo những ngành nghề đang "hot" trên thị trường mà không xem xét đến xu hướng dài hạn hoặc khả năng phù hợp của con. Việc chạy theo xu hướng nhất thời có thể dẫn đến sự bão hòa ngành nghề hoặc con không tìm được niềm vui trong công việc sau này.
2.4. Không lắng nghe con
Một sai lầm thường gặp khác là cha mẹ không thực sự lắng nghe con cái, không quan tâm đến những mong muốn, lo lắng hay đam mê của con. Điều này tạo ra khoảng cách và có thể làm con mất niềm tin vào sự hỗ trợ của cha mẹ.
2.5. Thiếu thông tin về nghề nghiệp
Nhiều cha mẹ có những quan niệm cũ kỹ hoặc thiếu thông tin về các ngành nghề hiện tại, dẫn đến việc khuyên con theo những nghề nghiệp mà họ nghĩ là "ổn định" hoặc "dễ thành công". Điều này có thể khiến con bỏ lỡ nhiều cơ hội trong các ngành nghề mới nổi, sáng tạo và tiềm năng.
2.6. Không khuyến khích sự tự chủ
Một số phụ huynh không khuyến khích con tự đưa ra quyết định nghề nghiệp, mà luôn can thiệp quá mức. Điều này khiến con thiếu khả năng tự lập, không phát triển được tư duy phán đoán và kỹ năng ra quyết định, làm cho con gặp khó khăn khi phải đối mặt với thử thách trong tương lai.
Xem thêm: Bố mẹ thể hiện quyền uy đối với con cái trong định hướng nghề nghiệp
2.7. So sánh con với người khác
Cha mẹ đôi khi có xu hướng so sánh con mình với bạn bè, người thân, hoặc con cái của đồng nghiệp. Điều này tạo áp lực lớn cho con, khiến con cảm thấy không tự tin về khả năng của mình và luôn phải chạy theo những kỳ vọng không thực tế.
2.8. Không chú trọng đến đam mê và sở thích của con
Một số phụ huynh chỉ tập trung vào các yếu tố như thu nhập, sự ổn định, và cơ hội nghề nghiệp mà quên đi niềm đam mê và sở thích cá nhân của con. Nếu con không yêu thích công việc mà mình chọn, việc thành công và hạnh phúc trong công việc cũng trở nên khó khăn.
2.9. Thiếu kiên nhẫn trong việc định hướng
Quá trình định hướng nghề nghiệp là một hành trình dài và cần sự kiên nhẫn. Nhiều cha mẹ mong muốn con sớm có quyết định rõ ràng về nghề nghiệp mà không nhận ra rằng con cần thời gian để khám phá và tìm hiểu. Sự vội vàng có thể dẫn đến những lựa chọn sai lầm và sự thiếu trưởng thành trong tư duy nghề nghiệp.
Để hướng nghiệp cho con một cách hiệu quả, cha mẹ cần lắng nghe, đồng hành, và hỗ trợ con trong việc khám phá khả năng, đam mê của mình, thay vì áp đặt hoặc định kiến. Hãy để con tự ra quyết định và tôn trọng sự lựa chọn của con, đồng thời cung cấp cho con những thông tin và hướng dẫn cần thiết để con có thể đưa ra lựa chọn tốt nhất cho bản thân.
3. Phụ huynh cần làm gì để "Đồng hành" hướng nghiệp cho con?
Hướng nghiệp cho con là một quá trình dài hạn, đòi hỏi sự lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành từ phía phụ huynh. Hãy khuyến khích con khám phá, học hỏi và phát triển bản thân trong môi trường không áp lực, để con có thể tự tin đưa ra quyết định về nghề nghiệp mà mình đam mê và phù hợp với năng lực.
3.1. Lắng nghe và tôn trọng sở thích của con
"Lắng nghe và tôn trọng sở thích của con" là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong quá trình hướng nghiệp và nuôi dưỡng sự phát triển toàn diện của con cái. Việc này không chỉ giúp con cảm thấy được thấu hiểu mà còn thúc đẩy sự tự tin, sự chủ động và động lực để phát triển theo hướng con mong muốn. Cha mẹ nên giữ vai trò là người đồng hành, khuyến khích và tạo điều kiện cho con khám phá bản thân, thay vì ép buộc con theo những lựa chọn mình mong muốn. Điều này sẽ giúp con phát triển sự tự tin, độc lập và có động lực để theo đuổi những gì con thực sự đam mê
3.2. Giúp con khám phá khả năng và đam mê của mình
Giúp con khám phá khả năng và đam mê của mình là một quá trình quan trọng để hỗ trợ con phát triển và chọn lựa con đường nghề nghiệp phù hợp. Quá trình này cần sự kiên nhẫn, hỗ trợ từ phía cha mẹ, và môi trường phù hợp để con tự khám phá bản thân. Để giúp con khám phá khả năng và đam mê là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn, hỗ trợ và đồng hành từ phía phụ huynh. Bằng cách khuyến khích con tham gia nhiều hoạt động, tạo không gian tự do khám phá, và hỗ trợ phát triển kỹ năng, cha mẹ có thể giúp con xác định được những gì mình giỏi và đam mê, từ đó chọn lựa con đường phù hợp cho tương lai.
3.3. Đưa ra thông tin đa dạng về nghề nghiệp
Việc đưa ra thông tin đa dạng về các ngành nghề là một bước quan trọng giúp con hiểu rõ hơn về các lựa chọn nghề nghiệp khác nhau và định hình tương lai của mình. Cha mẹ đóng vai trò hướng dẫn, cung cấp kiến thức, và giúp con tiếp cận với nhiều lĩnh vực để con có cái nhìn toàn diện trước khi quyết định. Đây là là cách tốt nhất để con có được cái nhìn toàn diện về thị trường lao động và các cơ hội nghề nghiệp. Cha mẹ nên đồng hành, khuyến khích con khám phá và tiếp cận nhiều nguồn thông tin khác nhau, từ đó con có thể đưa ra quyết định nghề nghiệp sáng suốt và phù hợp với sở thích, khả năng của mình.
3.4. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia hướng nghiệp
Nếu cha mẹ cảm thấy thiếu thông tin hoặc khó khăn trong việc định hướng nghề nghiệp cho con, hãy tìm đến các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia hướng nghiệp là một bước quan trọng giúp con nhận được sự tư vấn chuyên nghiệp, khoa học và khách quan trong quá trình lựa chọn nghề nghiệp. Các chuyên gia có thể cung cấp các công cụ và phương pháp phân tích phù hợp, giúp con hiểu rõ hơn về bản thân, khám phá các lựa chọn nghề nghiệp tiềm năng và định hướng con đường phát triển tương lai. Phụ huynh có thể đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối con với các chuyên gia này, khuyến khích con tận dụng những nguồn lực và công cụ mà các chuyên gia cung cấp, từ đó con có thể đưa ra quyết định sáng suốt và tự tin về tương lai của mình.
3.5. Đồng hành thay vì áp đặt
Đồng hành thay vì áp đặt trong quá trình hướng nghiệp cho con là một tư duy quan trọng mà phụ huynh nên thấm nhuần. Khi đồng hành, cha mẹ không chỉ giúp con định hướng mà còn trở thành người hỗ trợ, lắng nghe và tôn trọng sở thích, khả năng của con. Điều này giúp tạo ra một môi trường tích cực, nơi con có thể phát triển tự tin, tự do khám phá bản thân và đưa ra quyết định nghề nghiệp dựa trên sự đam mê và năng lực cá nhân, thay vì bị áp lực từ kỳ vọng của cha mẹ.
Xem thêm: Lứa tuổi vàng để định hướng nghề nghiệp
3.6. Tạo cho con thói quen học từ thất bại và không ngần ngại thử thách
Việc học hỏi từ thất bại và không ngần ngại thử thách bản thân sẽ giúp con trưởng thành và phát triển khả năng thích nghi trong mọi điều kiện, tình huống mới. Bố mẹ nên tạo điều kiện để con hiểu rằng thất bại là một phần của quá trình học tập và phát triển. Điều quan trọng là con biết rút ra bài học từ những thất bại và không ngừng nỗ lực để cải thiện bản thân.
3.7. Khuyến khích và tạo động lực khi con mất phương hướng, chán nản
Trong quá trình định hướng nghề nghiệp cho con, có những lúc có thể con sẽ mất phương hướng hoặc cảm thấy chán nản. Lúc này, bố mẹ cần là người khuyến khích và tạo động lực cho con vượt qua những giai đoạn khó khăn. Hãy luôn là nguồn động viên tích cực, giúp con nhớ lại mục tiêu và lý do tại sao con bắt đầu. Đồng thời, hãy cùng con phân tích những khó khăn mà con đang gặp phải và tìm ra giải pháp để vượt qua.
3.8. Khuyến khích con tự lập và tự ra quyết định
Khuyến khích con tự lập, tự ra quyết định là một phần quan trọng trong việc phát triển khả năng tự đứng trên đôi chân của mình và tự định hướng. Khi bố mẹ khuyến khích con tự lập, con sẽ biết cách đối mặt với những thử thách và rèn luyện khả năng giải quyết vấn đề. Điều này không chỉ giúp con trưởng thành, mạnh mẽ hơn, mà còn giúp con chuẩn bị tốt hơn cho những quyết định lớn trong cuộc đời. Hãy để con tự chọn lựa các hoạt động ngoại khóa, dự án học tập hoặc công việc bán thời gian mà con cảm thấy hứng thú.
Hướng nghiệp cho con cần được thực hiện càng sớm càng tốt. Các con có thành công trong tương lai hay không và tốn ít thời gian để hiểu mình nhất là nhờ vào sự định hướng sớm. Không có bạn nhỏ nào không biết mình muốn gì, chẳng qua chúng ta chưa tạo điều kiện vừa đủ để con khám phá và tự phát huy những khả năng của mình. Để tránh các sai lầm này, quan trọng để bố mẹ tạo một môi trường hỗ trợ, lắng nghe và tương tác với con. Họ nên khuyến khích con khám phá đam mê của mình, cung cấp thông tin và tư vấn chính xác về các lĩnh vực nghề nghiệp và đồng hành cùng con trong quá trình xác định và theo đuổi sự nghiệp của mình.
Như vậy, bài viết trên đã bật mí cho ba mẹ tất tần tật về việc định hướng nghề nghiệp cho con và tổng hợp 8 bí quyết để định hướng thành công. Haru mong bài viết này sẽ giúp con yêu lựa chọn được những định hướng đúng đắn và bền vững trong tương lai! Ngoài ra, nếu còn bất kỳ thắc mắc gì về chủ đề này, bạn hãy liên hệ ngay với Haru theo số hotline để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng nhất!
Trụ sở chính: Số 8, ngõ 282 Lạc Long Quân, Tây Hồ, Hà Nội
Cơ sở 2: Tầng 14 Số 9 Duy Tân, Cầu Giấy, Hà Nội
Hotline: 0973 379 369
Gmail: haru.tuyensinh@gmail.com