Việc bố mẹ có quan điểm khác biệt trong việc nuôi dạy con là điều bình thường, nhưng quan trọng là cần giải quyết mâu thuẫn một cách nhẹ nhàng để tránh xung đột gia đình. - Các bậc phụ huynh nên chia sẻ quan điểm thẳng thắn, thiết lập quy tắc gia đình rõ ràng, và thể hiện hành vi tích cực trong giải quyết bất đồng. Hãy cùng Haru tìm hiểu cách các bậc phụ huynh có thể hợp tác và đồng thuận trong việc chăm sóc con.
1. Nguyên nhân gây bất đồng giữa cha mẹ và con cái
Sự bất đồng trong việc nuôi dạy con cái giữa bố mẹ thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cả từ bên trong (liên quan đến quan điểm cá nhân, tính cách) và bên ngoài (ảnh hưởng của văn hóa, môi trường sống)
1.1 Ảnh hưởng của văn hóa và quan điểm xã hội
Khác biệt văn hóa và gia đình: Bố mẹ có thể xuất thân từ những nền văn hóa hoặc gia đình có quan điểm khác nhau về việc nuôi dạy con. Ví dụ, trong một số nền văn hóa, tính kỷ luật và sự tôn trọng người lớn được đề cao, trong khi các nền văn hóa khác lại nhấn mạnh sự tự do cá nhân và khả năng khám phá thế giới của trẻ.
Ảnh hưởng từ gia đình lớn: Ông bà, họ hàng và những người thân xung quanh có thể tạo ra áp lực lên bố mẹ trong việc nuôi dạy con. Mỗi người trong gia đình lớn thường có quan điểm khác nhau về cách chăm sóc và dạy dỗ trẻ, điều này có thể gây ra sự bất đồng giữa bố mẹ khi phải đối mặt với ý kiến từ người khác.
1.2 Khác biệt về trải nghiệm cá nhân
-
Kinh nghiệm từ quá khứ: Những kinh nghiệm cá nhân từ quá khứ của mỗi bố mẹ cũng ảnh hưởng lớn đến cách họ nuôi dạy con. Một người có thể đã trải qua một tuổi thơ nghiêm khắc và muốn áp dụng điều này lên con cái để rèn luyện sự kỷ luật, trong khi người kia có thể đã chịu nhiều áp lực từ việc nuôi dạy quá gò bó và muốn con có sự tự do hơn.
1.3 Ảnh hưởng của xã hội và áp lực bên ngoài
-
Ảnh hưởng từ bạn bè và xã hội: Bố mẹ có thể cảm thấy áp lực từ xã hội hoặc từ nhóm bạn bè của con cái, đặc biệt khi những người xung quanh có các quan điểm và phương pháp nuôi dạy khác nhau. Sự so sánh với những gia đình khác có thể tạo ra sự bất đồng giữa bố mẹ về cách giáo dục và định hướng cho con.
2. Tác động của bất đồng giữa bố mẹ và con cái
2.1. Tác động đến con cái
-
Sự nhầm lẫn và mất định hướng: Khi bố mẹ có quan điểm trái ngược nhau về việc nuôi dạy con, trẻ sẽ cảm thấy khó hiểu và bối rối về cách hành xử. Chẳng hạn, nếu mẹ nghiêm khắc trong việc học, còn bố lại dễ dãi, trẻ có thể không biết nên nghe lời ai, dẫn đến việc mất phương hướng trong hành vi và kỷ luật cá nhân.
-
Phát triển hành vi tiêu cực: Trẻ có thể tận dụng sự bất đồng này để đạt được điều mình muốn, như tìm kiếm sự ủng hộ từ một bên mà mình cảm thấy dễ thỏa thuận hơn. Điều này có thể dẫn đến tình trạng trẻ thiếu tôn trọng hoặc cố tình vi phạm quy tắc do không có sự nhất quán từ bố mẹ.
-
Hình thành quan điểm lệch lạc về mối quan hệ gia đình: Nếu trẻ chứng kiến bố mẹ thường xuyên tranh luận và không đồng thuận trong việc nuôi dạy mình, trẻ có thể hình thành quan điểm tiêu cực về mối quan hệ gia đình, chẳng hạn như cho rằng xung đột là điều bình thường trong hôn nhân.
-
Ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách: Sự bất đồng trong cách dạy con có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển nhân cách của trẻ. Một số trẻ có thể trở nên thiếu tự tin, lo lắng hoặc dễ nóng nảy. Ngược lại, một số trẻ có thể trở nên quá độc lập hoặc thậm chí xa lánh bố mẹ do cảm thấy mình bị mắc kẹt giữa những mâu thuẫn gia đình.
-
Giảm sự gắn kết tình cảm với bố mẹ: Trẻ có thể phát triển sự xa cách với bố mẹ nếu cảm thấy rằng mình là nguyên nhân gây ra những tranh cãi. Trẻ cũng có thể cảm thấy khó tìm kiếm sự hỗ trợ từ bố mẹ trong những tình huống khó khăn khi không cảm nhận được sự đoàn kết và thống nhất trong gia đình.
-
Phát triển cảm xúc tiêu cực: Những bất đồng trong cách nuôi dạy có thể khiến trẻ cảm thấy bị mắc kẹt giữa hai luồng quan điểm khác nhau. Trẻ có thể cảm thấy không được hỗ trợ đúng cách hoặc bị áp lực khi bố mẹ có quan điểm trái ngược về việc nuôi dạy, từ đó dễ hình thành cảm xúc tiêu cực như tức giận, buồn bã hoặc cảm giác cô đơn.
2.2. Tác động đến mối quan hệ giữa bố mẹ
-
Gia tăng căng thẳng trong hôn nhân: Việc không đồng thuận về cách nuôi dạy con có thể là nguyên nhân dẫn đến những cuộc tranh cãi kéo dài và không giải quyết được. Điều này có thể gây ra căng thẳng, bào mòn tình cảm và ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa hai vợ chồng. Những mâu thuẫn nhỏ về việc nuôi dạy con nếu không được xử lý kịp thời có thể phát triển thành những xung đột lớn hơn về nhiều vấn đề khác.
-
Sự phân chia và giảm sự đoàn kết: Nếu bố mẹ không tìm được tiếng nói chung trong cách dạy con, sự chia rẽ có thể xảy ra. Mỗi người có thể bắt đầu tự áp dụng cách tiếp cận của riêng mình, không còn sự phối hợp và hỗ trợ nhau. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến mối quan hệ hôn nhân mà còn làm mất đi tính nhất quán trong việc dạy con.
-
Suy yếu lòng tin và tôn trọng: Sự bất đồng trong cách nuôi dạy con có thể làm giảm sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau giữa bố mẹ. Nếu một bên cảm thấy rằng quan điểm của mình không được coi trọng hoặc luôn bị bác bỏ, sự thất vọng có thể tích tụ và dẫn đến mối quan hệ bị rạn nứt.
2.3. Tác động đến môi trường gia đình
-
Không khí gia đình căng thẳng: Những mâu thuẫn giữa bố mẹ có thể tạo ra không khí căng thẳng trong gia đình, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý và tinh thần của tất cả các thành viên. Trẻ dễ cảm thấy ngột ngạt và căng thẳng khi phải sống trong một môi trường thiếu sự hòa thuận.
-
Suy giảm chất lượng giao tiếp: Bố mẹ khi mâu thuẫn về cách nuôi dạy con có thể dẫn đến việc giao tiếp trở nên căng thẳng hoặc lạnh nhạt. Các cuộc trò chuyện có thể chỉ xoay quanh tranh luận thay vì tìm kiếm giải pháp chung, dẫn đến sự thiếu kết nối trong gia đình.
3. Cách giải quyết bất đồng giữa bố mẹ và con cái
3.1. Chia sẻ
Lý tưởng nhất là bố mẹ ngồi xuống và cùng nhau thảo luận về quan điểm nuôi dạy con trước khi sinh con. Việc chia sẻ quan điểm ngay từ đầu giúp hai bên có thời gian lắng nghe và bàn luận kỹ càng hơn về các quy tắc nuôi dạy.
Thảo luận cùng nhau không bao giờ là muộn ngay khi các bạn đã có em bé. Bố mẹ hãy nói về ý tưởng nuôi dạy, quan điểm cá nhân về một số vấn đề phổ biến như kỷ luật, giờ đi ngủ, phạm vi giúp đỡ trẻ. Hãy trò chuyện trên tinh thần cởi mở, chân thành và tôn trọng ý kiến của nhau. Khi nhận ra điểm khác biệt trong quan điểm nuôi dạy, hãy tìm cách dung hòa. Bố mẹ càng chia sẻ sớm, việc giáo dục con cái sẽ càng thuận lợi.
3.2. Tạo quy tắc
Bố mẹ thường gặp khó khăn khi cân bằng giữa công việc và nuôi dạy con nên việc tạo quy tắc sẽ giúp tiết kiệm thời gian, nuôi dạy có định hướng trong khi trẻ học tính kỷ luật.
Một số quy tắc cần thiết lập trong gia đình, gồm: giờ giới nghiêm, giờ đi ngủ, trẻ cần xin phép khi đi chơi bên ngoài hoặc khi sử dụng thiết bị công nghệ, bài tập nên làm trước hay sau khi chơi.
3.3. Hình thức phạt
Hình phạt là điểm bất đồng phổ biến giữa nhiều phụ huynh. Có người dễ tính, hay mềm lòng nên chỉ khiển trách hoặc nhắc nhở. Ngược lại, nhiều phụ huynh đưa ra hình phạt nghiêm khắc, cứng rắn.
Nếu có hình thức phạt khác nhau, phụ huynh cần thảo luận để tìm ra phương án chung. Ví dụ, một số vi phạm của trẻ không nhất thiết phải phạt nghiêm khắc, chỉ nên nhắc nhở nhưng cũng có những sai lầm lớn, cần cứng rắn. Tuy nhiên, bố mẹ không nên chọn đòn roi vì bạo lực chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm sinh lý của trẻ.
3.4. Nhất quán
Sau khi đã thống nhất về phương pháp nuôi dạy, quy tắc và hình phạt, bố mẹ nhất định phải tuân thủ và thực hiện nhất quán. Việc giáo dục sẽ hóa công cốc nếu một phụ huynh làm theo kế hoạch nhưng một người lại phá luật. Thiếu nhất quán còn tạo ra những bất đồng trong cuộc sống vợ chồng.
3.5. Không tranh cãi trước mặt trẻ
Trừ khi đối phương sử dụng bạo lực, bố mẹ không nên cãi nhau về phương pháp nuôi dạy trước mặt con. Trẻ ghi nhớ điểm bất hòa giữa bố mẹ và lần sau sẽ lợi dụng điểm này để làm nũng hoặc tạo thuận lợi cho mình. Ví dụ, khi trẻ biết bố không đồng ý với cách phạt của mẹ, bé sẽ mách bố khi bị mẹ phạt. Cả hai có thể nảy sinh tranh cãi mà quên mất trọng tâm là giáo dục trẻ.
Khi không hài lòng với hành động của bạn đời, bạn nên thảo luận riêng vào thời điểm không có mặt trẻ. Kể cả khi bàn bạc về các nguyên tắc giáo dục con, hai bạn cũng nên làm việc riêng.
3.6. Mở lòng
Dù đã có kế hoạch,bố mẹ vẫn có thể mắc sai lầm khi nuôi dạy con cái. Trong những tình huống như vậy, bạn không nên chì chiết, đổ lỗi hoặc gán trách nhiệm lên bạn đời. Đợi đến khi trẻ không có mặt, bố mẹ nên bình tĩnh ngồi lại thảo luận về những sai lầm và tìm cách sửa đổi.
Ngoài ra, phụ huynh nên hỗ trợ nhau trong việc nuôi dạy con cái. Ví dụ, không thể vì vợ hoặc chồng bận làm việc mà giao phó toàn bộ trách nhiệm chăm sóc con lên đối phương. Trẻ phát triển toàn diện và hạnh phúc khi nhận được sự quan tâm của cả bố và mẹ nên vai trò của hai người là như nhau. Dù bận rộn, bạn hãy sắp xếp thời gian chơi đùa cùng con hoặc trợ giúp bạn đời trông con.
3.7. Linh hoạt
Một kế hoạch nuôi dạy thống nhất không có nghĩa là hoàn hảo và có thể áp dụng trong mọi tình huống. Tùy thuộc vào tính cách và sự phát triển của trẻ, phụ huynh nên thường xuyên quan sát, thảo luận để thay đổi phương án nuôi dạy phù hợp. Một số trẻ sẽ cần kỷ luật nghiêm khắc hơn nhưng cũng có bé cần được nới lỏng.
Cách cha mẹ hành xử là một tấm gương cho trẻ. Họ quan sát những hành động của bạn và học theo. Nếu bạn hoặc đối phương không thể giải quyết bất đồng một cách tôn trọng và bình tĩnh, hãy xem xét tới việc thăm bác sĩ tâm lý. Sự tư vấn từ nhà trị liệu có thể rất hữu ích trong việc giao tiếp khi gặp khó khăn. Haru hy vọng thông tin trong bài viết này hữu ích cho mọi gia đình.
Trụ sở chính: Số 8, ngõ 282 Lạc Long Quân, Tây Hồ, Hà Nội
Hotline: 0973 379 369
Gmail: haru.tuyensinh@gmail.com